Punjab Junction Weekly Newspaper / 07 OCTUBER 2024
ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹਵਾਰੀ ਜਾਂ ਪੀਰੀਅਡਸ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ 11 ਤੋਂ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ‘ਚ ਮਾਹਵਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਖੁਰਾਕ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਕਾਰਨ 10 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪੀਰੀਅਡਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮਾਹਵਾਰੀ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਵਾਰੀ ਰੁਕਣ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਮੇਨੋਪੌਜ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਨੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਮਾਹਵਾਰੀ ਨੌਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਸਰੀਰਕ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ 1-2 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਪੀਰੀਅਡਸ ਰੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਮਨ ‘ਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਵੀ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਕ ਔਰਤ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਕੋਮਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ‘ਚ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਇਸ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹਾਲਤ ‘ਚ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਹਵਾਰੀ ਆਵੇਗੀ? ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਕੋਮਾ ਕੀ ਹੈ? (What is COMA) IndianExpress.com ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਮਾ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਚੇਤਨ ਅਵਸਥਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਬਿਸਤਰੇ ‘ਤੇ ਲੇਟਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਉਹ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਅਹਿਸਾਸ ਜਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ, ਕਿਸੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟ, ਜਿਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ, ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈਪੋਥਰਮੀਆ, ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਝਟਕਾ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਆਦਿ ਕਈ ਕਾਰਨ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦਿਮਾਗ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਕੀ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਮਾਹਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਹਵਾਰੀ ਆਵੇਗੀ ਬਸ਼ਰਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸੱਟ ਨਾ ਲੱਗੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਇਹ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਸਰੀਰ ਆਪਣੇ ਰੁਟੀਨ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ ਅਤੇ ਪੀਰੀਅਡਸ ਆਉਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਔਰਤ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਜਾਂ PCOS ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹਵਾਰੀ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੀ ਉਮਰ ਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਵੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਜਣਨ ਅੰਗ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪੀਰੀਅਡਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਮੇਨੋਪੌਜ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਪੀਰੀਅਡਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਹ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਵੀ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਦਿਮਾਗ ਸੰਕੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮਾਹਰ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿਮਾਗ ਭਾਸ਼ਣ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਸੰਵੇਦਨਾ, ਸੁਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਹੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਹਿਲਦੇ, ਸੰਵੇਦਨਾ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ।
ਦਿਮਾਗ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰਜ ਜਿਵੇਂ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ ਆਦਿ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਹੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪਿਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਬਲੈਡਰ ਭਰ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਲੈਡਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਿਸ਼ਾਬ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕੈਥੀਟਰ ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਹੋਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਪਿਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਮਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
Chief Editor- Jasdeep Singh (National Award Winner)
